To jak działają trzy poziomy empatii było na mojej liście tematów do zrealizowania już od jakiegoś czasu. To taki dość trudny samorozwojowo temat, bo z jednej strony empatia jest nam po prostu potrzebna jako narzędzie. Z drugiej bywa trudna w zastosowaniu, a z trzeciej może być przytłaczająca. Jednak widząc jak wielkie ma ostatnio znaczenie w kontekście wojny, którą Rosja rozpętała w Ukrainie, stwierdziłam, że to dobry moment żeby o tym opowiedzieć.
LINK DO FILMU
Trzy poziomy empatii
Emocje i stany, które przeżywamy są tym, co mnie od dawna fascynuje jako łącznik między ciałem a umysłem. Są tak zaprojektowane żeby ciało wysyłało nam sygnały na temat tego, co się z nami dzieje. A żyjąc w stadzie potrzebujemy też wiedzy o tym, co przeżywają ludzie wokół nas. I jesteśmy w stanie to zrobić na trzech poziomach.
Empatia poznawcza
Zdolność do zidentyfikowania emocji, które odczuwa inna osoba. To w zasadzie umiejętność postawienia się na miejscu kogoś innego i zobaczenia jego perspektywy. Jest użyteczna, bo pozwala zrozumieć czyjąś perspektywę, natomiast w sposób, który nie angażuje emocjonalnie.
Z tym typem empatii najbardziej borykają się osoby w spektrum autyzmu. Ciężko im zidentyfikować, jakie emocje przeżywają inni ludzie. Umiejąc zastosować empatię poznawczą niekoniecznie musimy odczuwać te same emocje, co obiekt empatii.
Emocjonalna / afektywna empatia
To zdolność odczucia, dzielenia tych samych emocji co inna osoba. W pewnym sensie „zarażamy” się cudzym stanem emocjonalnym. Coś, czego nie potrafią zrobić osoby z psychopatyczną osobowością. A dla całej reszty z nas jest bardzo przydana i pomaga w budowaniu relacji, ale może być też przytłaczająca. Chłonąc jak gąbka cudze emocje, sama nadwyrężam swoje siły. Dlatego tak ważna jest dla mnie praca nad samoregulacją emocjonalną i kontaktem z samą sobą. Odpoczynek emocjonalny jest czymś, co zdecydowanie pozytywnie wpływa na zdolność do reagowania na zarówno własne jak i cudze potrzeby.
Współczująca empatia
Odczuwanie troski i współczucia w kierunku drugiej osoby, które popychają nas do działania to właśnie empatia współczująca. To stan, w którym chcemy zaradzić cudzym emocjom i pomóc danej osobie odzyskać równowagę. Dlatego nie bez powodu teoria, która opisuje trzy poziomy empatii zakłada, że to ten najwyższy poziom. Właśnie to współodczuwanie popycha nas do pomagania, budowania działalności charytatywnej czy tak jak w przypadku wojny w Ukrainie, pomagania tym, którzy przeżywają horror. Zdolność do okazania współczującej empatii charakteryzuje te wszystkie osoby i instytucje, które inwestują czas i środki w pomoc. I w tym całym przerażającym doświadczeniu, ta zaskakująca dojrzałość wśród wielu ludzi jest tym co mnie inspiruje i daje mi nadzieję.
Źródła:
- Empathy and compassion, Tania Singer, and Olga M. Klimecki, LINK
- The Science of Empathy, Helen Riess, MD, Journal of Patient Experience 2017, LINK
- On the interaction of social affect and cognition: empathy, compassion and theory of mind, Katrin Preckel, Philipp Kanske, TaniaSinger, Science Direct, LINK
